چاپ دو جلد کتاب مرجع معتبر بینالمللی در مورد علوم شناختی (مطالعات عملکردهای مغزی) در پیشگیری و درمان اعتیاد
Ekhtiari and Paulus: Neuroscience for Addiction Medicine: From Prevention to Rehabilitation (First Edition)
Volume I (223): Constructs and Drugs
Volume II (224): Methods and Interventions
January 2016
Progress for Brain Research Book/Journal Series, Elsevier
۳۷ Chapters by Distinguished Authors from 90 Institutes around the Globe For Both Basic Scientists and Healthcare Professionals Who Are Interested to See How Neuroscience Shapes Future of Addiction Medicine
علوم اعصاب که به زبان ساده مطالعهی سیستم عصبی است، محققان زیادی از رشتههای متنوع مانند شیمی، علوم شناختی، علوم کامپیوتر، مهندسی، زبانشناسی، ریاضی، پزشکی، ژنتیک، فلسفه، فیزیک، روانشناسی و غیره را درگیر کرده است. توسعهی فناوریهای تصویربرداری و تحریک عصبی و روشهای محاسباتی در سالهای اخیر، انقلابی در مطالعات علوم اعصاب ایجاد کرده و سرعت پیشرفت این دانش و به تبع آن تعداد مقالات و کتب منتشرشده در این حوزه را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. شاید بتوان گفت که معتبرترین “سلسله-کتاب (Book Series)” موجود در حوزهی علوم اعصاب (مطالعه پیرامون مغز)، با قدمت بالای ۵۰ سال و ضریب تاثیر (IF) بالای ۵، Progress in Brain Research (PBR) یا “پیشرفت در مطالعات مغز” است. این سلسله-کتاب، توسط انتشارات Elsevier، یکی از باسابقهترین مجموعهها در انتشار مقالات و کتب در حوزهی علوم اعصاب، به چاپ میرسد. اهداف اصلی این سلسلهکتابها، که از زمان چاپ اولین شمارهی آن در سال ۱۹۶۳ میلادی (۱۳۴۱ شمسی)، بدون تغییر باقی ماندهاند، به شرح زیر است:
- ثبت بروزترین مطالب در یک موضوع خاص از حوزهی علوم اعصاب
- ارائهی بروزترین نتایج تحقیقات انجامشده در این موضوع
- ارائهی مسیرهای امیدبخش برای تحقیقات آینده
در طی این سالها جایگاه این سلسلهکتابها، به عنوان یک بستر بسیط برای مستندسازی پیشرفتهای حاضر در تحقیقات مغزی به شدت تثبیت شده است. برخی از شمارههای این سلسلهکتابها، از دل سمپوزیومهای بسیار مهم بینالمللی استخراج شدهاند و در برخی شمارهها از اساتید و متخصصین شناختهشدهی حوزه برای نوشتن مقالات اصیل یا مروری دعوت میشود. ویرایش سختگیرانهای که روی این کتابها انجام میشود، تضمینکنندهی رضایت تمام مخاطبین فعال در مطالعات مغزی در حوزههای تحقیقاتی و بالینی و با تخصصهای مختلف نوروآناتومی، نوروفیزیولوژی، نوروفارموکولوژی، نوروپاتولوژی، نورولوژی پایه، روانشناسی بیولوژیکی و علوم رفتاری است. تاکنون در طی ۵۲ سال فعالیت این مجموعه، ۲۲۲ جلد کتاب به چاپ رسیده است. دو شمارهی آخر این سلسلهکتابها (شمارههای ۲۲۳ و ۲۲۴) متمرکز بر بحث علوم اعصاب در طب اعتیاد بوده و به بررسی دقیق و موشکافانهی این موضوع از جنبههای مختلف میپردازند. سردبیران این دو شماره، دکتر حامد اختیاری (رئیس آزمایشگاه عصبی شناختی مرکز ملی مطالعات اعتیاد، دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو هیات علمی پژوهشکدهی علوم شناختی) و دکتر مارتین پائولوس (استاد دانشگاه کالیفرنیا در سن دیگو و رئیس موسسهی مطالعات مغز لوریت در امریکا) هستند.
اقدامات اولیه برای نگارش این کتاب از مهر ۱۳۹۲ شروع شده است. بعد از این که شورای تصمیمگیری PBR، پیشنهاد ارائهشده توسط سردبیران این کتاب را تائید نمود، دعوتنامههایی برای بیش از ۴۰ نفر از اساتید شناختهشدهی بینالمللی از ۹۰ دانشگاه و موسسهی تحقیقاتی مختلف در ۱۴ کشور دنیا از سمت سردبیران کتاب ارسال شدند و نهایتاً کتابی متشکل از ۳۷ فصل با بیش از ۱۲۰ مولف در دو جلد در مهر ۱۳۹۴ آماده و در اواخر بهمن ۱۳۹۴ به چاپ رسیده و در سطح جهانی توزیع شد. جلد اول (شمارهی ۲۲۳) عمدتاً متمرکز بر زیرساختهای عصبی-شناختی درگیر در ایجاد بیماری اعتیاد است و در جلد دوم (شمارهی ۲۲۴) بر روشها و مداخلههای علوم اعصاب در آیندهی طب اعتیاد تمرکز شده است.
آمارها نشان میدهند که بیش از ۲۴۶ میلیون نفر در سراسر جهان (یعنی بیش از ۵ درصد جمعیت بزرگسال) در سال گذشته از داروهای غیرقانونی استفاده کردهاند. بیش از ده درصد از این افراد به مواد وابسته میشوند و تعداد مرگهای سالیانهی مربوط به مواد ۱۸۷ هزار نفر تخمین زده میشود! اعتیاد در جامعهی ما نیز یک معضل عمیق طبی-اجتماعی است و بدون شک، طب اعتیاد از معدود حوزههای علمی در کشور است که دارای یک بازار دانش واقعی و تعاملی مابین عرضه و تقاضا است. بهکارگیری علوم و فناوریهای شناختی در این حوزه برای بهبود کیفیت زندگی بیماران و توسعهی مداخلات پیشگیرانه، درمانی و بازتوانی در طب اعتیاد، جزو اهداف کاربردی و اولویتهای پژوهشی و کاری ستاد راهبری توسعه علوم و فناوریهای شناختی معاونت علمی و فناوری است. با توجه به اهمیت زیاد این موضوع در کشور، ستاد از مطالعات انجامشده در رابطه با شناسایی بهتر ریشههای اعتیاد (در تمام سطوح از مولکولی تا رفتاری-پدیداری) و ارایهی راهکارهای مبتنی بر شواهد برای سنجش، پیشگیری، پایش، مدیریت و بازتوانی حمایت میکند.
فناوریهای شناختی مختلف، از جمله تصویربرداری عصبی و تحریکات مغزی در ابعاد مختلف طب اعتیاد، از تشخیص تا توانبخشی و درمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. به منظور ایجاد زیرساختهای پژوهش در مطالعات تصویربرداری و تحریک مغزی و پردازش انواع دادههای مغزی و ارائه خدمات تخصصی در این حوزهها، آزمایشگاه ملی نقشهبرداری مغز (NBML) با حمایت ستاد توسعهی علوم و فناوریهای شناختی تاسیس و تجهیز شده است. این آزمایشگاه، مجهز به یک مجموعه کامل و منحصربهفرد از پیشرفتهترین دستگاههای مختلف تصویربرداری، اندازهگیری، تحریک و تحلیل برای مطالعات نقشهبرداری مغزی بوده و امید است که بتواند کمک بزرگی برای پژوهشگران این حوزه در کشور باشد.
واقعیت این است که هنوز مداخلات موجود در حوزهی اعتیاد، از پیشگیری تا توانبخشی، از نظر کارائی نیاز به تکامل جدی دارند. دانش علوم اعصاب پیشرفت عظیمی در درک فرایندهای عصبی پایه ایجاد کرده است؛ اما در مورد استفاده از روشهای علوم اعصاب در پزشکی بالینی و به صورت خاص در “طب اعتیاد” هنوز جای پیشرفت زیادی وجود دارد. در این راستا هدف از این کتاب، فراهمکردن دید جامعی در مورد خلاءها و مسیرهای احتمالی پیش رو برای محققان حوزهی اعتیاد است. موضوع اصلی در این کتاب، “نگاهی بر وضعیت فعلی حوزهی علوم اعصاب در اعتیاد با تمرکز بر کاربردهای بالقوه بالینی” است. سوال اساسی که در این دو جلد پوشش داده میشود، این است: “چگونه میتوان علوم اعصاب را برای ایجاد یک تفاوت جدی و واقعی در طب اعتیاد به کار گرفت”؟ به این منظور، سردبیران این کتاب، از اساتید مدعو درخواست کردند که در موضوع موردنظر و برای هر فصل از کتاب، فعالیتهای زیر را انجام دهند:
۱- مطالعات موجود در پنج تا ده سال اخیر را مرور کنند؛
۲- خلاءهای موجود در دانش فعلی که مانع از ورود دانش موجود به کاربردهای بالینی میشوند، را شناسایی کنند؛
۳- مسیری که حوزه به سمت آن در حال حرکت است را تعیین کرده و بیان نمایند که چه سوالات مهمی وجود دارند که باید برای ایجاد یک تغییر عملی در طب اعتیاد، به آنها پاسخ داده شود.
مخاطبین اصلی این کتاب، افراد فعال در حوزههای بالینی و تحقیقاتی طب اعتیاد و علوم اعصاب میباشند. آنها با مطالعهی این کتاب، در جریان به روزترین شواهد موجود در حوزههای مختلف مطالعات مغزی در بازهی وسیعی از اختلالات اعتیادی قرار خواهند گرفت. امید این است که اطلاعات موجود در این کتاب، نقطهی شروعی باشد برای ورود محققان جدیدی که به تقویت ارتباط بین علوم اعصاب پایه و طب اعتیاد بالینی کمک نمایند.
شش فصل از این دو جلد، با همکاری بین متخصصان و محققان داخلی در دانشگاههای مختلف کشور و محققان شناختهشدهی بینالمللی از دانشگاههای معروف دنیا، به رشتهی نگارش درآمدهاند. در جلد اول کتاب، فصل دوم (متمرکز بر سمیت عصبی ایجادشده توسط مواد، با همکاری مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشکده علوم شناختی و موسسه ملی سلامت آمریکا (NIH))، فصل پنجم (متمرکز بر علوم اعصاب فرایندهای توجه در اعتیاد، با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه بنگور انگلستان) و فصل هفتم (ارائهی مدل جدیدی از ولع به مواد، با همکاری مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشکده علوم شناختی و دانشگاه کالیفرنیای جنوبی امریکا) نگارش شدهاند. در جلد دوم کتاب، فصل هفتم (با موضوع تصویربرداری عصبی کارکردی در اعتیاد، با همکاری مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشکده علوم شناختی، دانشگاه صنعتی شریف و موسسه تحقیقات مغزی لوریت امریکا)، فصل شانزدهم (با موضوع بازتوانی عصبی شناختی به عنوان یک درمان مکمل در اعتیاد، با همکاری مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشکده علوم شناختی و دانشگاه ییل امریکا) و فصل هفدهم (متمرکز بر تحریکات غیرتهاجمی مغز در اعتیاد، با همکاری مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشکده علوم شناختی، دانشگاه پزشکی هاروارد امریکا و دانشگاه مینهو پرتغال) به نگارش درآمدهاند. به صورت خاص، فصول هفتم و هفدهم از جلد دوم متمرکز بر کاربرد فناوریهای شناختی در طب اعتیاد میباشند.
اطلاعات بیشتر در مورد کتاب در سایتهای Elsevier) شمارههای ۲۲۳ و ۲۲۴) و Amazon موجود است
در صورت تمایل برای دریافت فایل pdf این کتاب میتوانید درخواست خود را به آدرس neurocoglab.incas.tums@gmail.comارسال نمائید.
توضیحات بیشتر:
این کتاب دارای دو جلد و هر جلد دارای دو بخش در ۱۷ فصل میباشد. علاقمندان میتوانند خلاصهی سرفصل مطالب مطرحشده در فصول مختلف کتاب را در ادامه مطالعه نمایند:
جلد اول کتاب، دارای دو بخش میباشد. در بخش اول از جلد اول به زیرساختهای علوم اعصاب برای طب اعتیاد پرداخته شده است. در فصل اول در مورد آسیبپذیری در برابر اعتیاد (از نظر پایههای ژنتیکی، رفتاری و غیره) صحبت شده است.
مسمومیت عصبی ایجادشده توسط مواد در فصل دوم مورد بررسی قرار گرفته و مباحثی مانند مکانیزمهای مسمومیت عصبی، عوامل موثر در این فرایند و راهکارهای پیشگیری از آن در این فصل پوشش داده شدهاند.
در فصل سوم در مورد سایکوبیولوژی استرس در اعتیاد و به صورت خاص در مورد سیستمهای پاسخ به استرس، نقش استرس به عنوان یک عامل ایجاد آسیبپذیری در ایجاد و تداوم اعتیاد، استرس به عنوان عاملی در عود، تاثیر استرس در اعتیادهای رفتاری و نقش آن در چرخهی اعتیاد بحث شده است.
در فصل چهارم، به بررسی اصول تقویتی در طب اعتیاد پرداخته شده است. در این فصل، ابتدا تقویت مثبت و منفی و تقویت شرطی و ثانویه معرفی میشوند؛ سپس در مورد مطالعهی این مفهوم با استفاده از مدلهای حیوانی بحث شده و در ادامه ارتباط این مفهوم با اعتیاد شرح داده میشود.
در فصل پنجم، موضوع فرایندهای توجه در طب اعتیاد پوشش داده شده است. در این فصل ابتدا در مورد اهمیت بالینی سوگیری توجه بحث شده است. در ادامه بازآموزی توجه، راهکارهای درمانی مربوط به سوگیری توجه، مداخلات داروئی مربوطه و استفاده از فناوریهای تحریک غیرتهاجمی مغز در این حوزه شرح داده شدهاند.
در فصل ششم، موضوع یادگیری و حافظه در طب اعتیاد شرح داده شده است. این فصل با مقدمهای در مورد یادگیری و حافظه در اعتیاد آغاز شده و سپس تغییراتی که ناشی از پدیدهی اعتیاد در یادگیری و حافظه رخ می-دهند با تاکید بر یادگیری انجمنی، ایجاد عادت و عملکردن بر اساس عادات بحث میشوند. سپس به این موضوع پرداخته شده که با استفاده از چه راهکارهایی میتوان سیستمهای حافظه و یادگیری را برای درمان اعتیاد هدفگیری نمود. در این راستا روشهائی مانند تثبیت مجدد و بازسپاری رفتارهای هدایتشونده با هدف معرفی شده و ملاحظات خاصی که باید در هنگام بکارگیری آنها در نظر گرفته شوند، شرح داده شدهاند.
در فصل هفتم به پایههای پدیدهی ولع از منظر علوم اعصاب پرداخته شده است. در این فصل مدلهای موجود برای ولع، به عنوان یک جزء اساسی در اعتیاد، مرور شده، پایههای عصبی-شناختی آن از دیدگاه ناحیهای و شبکههای مغزی بررسی شده و سپس یک مدل عصبی-شناختی جدید ارائه میشود که مفهوم ولع به عنوان یک پدیدهی دینامیک در آن گنجانده شده است. در انتها نیز مداخلات عصبی-شناختی در فرایندهای مربوط به ولع مرور شدهاند.
در فصل هشتم به بررسی پدیدهی مهار پاسخ در طب اعتیاد پرداخته شده است. برخی از تکالیف مهار پاسخ، نوروبیولوژی کنترل، مهار پاسخ در مورد مواد مختلف مانند نیکوتین، الکل و کوکائین و مهار پاسخ در دورهی پرهیز موضوعاتی هستند که در این فصل پوشش داده شدهاند.
فصل نهم به بررسی پایههای علوم اعصاب مهار و این که چطور میتوان از تکالیف مهار پاسخ برای شناسایی بهتر مسالهی اعتیاد و پیشبینی خروجیهای بالینی در افراد وابسته به مواد استفاده کرد، پرداخته شده است.
بخش دوم از جلد اول، که مواد و رفتارهای اعتیادی مختلف را به صورت مجزا و با جزئیات بیشتر بررسی کرده است، با فصل ده شروع میشود. در این فصل، روی نیکوتین و اعتیاد به سیگار تمرکز شده است. فازهای وابستگی به نیکوتین، مدارات عصبی درگیر در ایجاد این وابستگی و پایههای عصبی شیمیائی مربوطه شرح داده شدهاند.
در فصل یازدهم روی وابستگی به الکل، تاثیرات آن روی سختافزار و نرمافزار مغز یعنی ساختارهای مجزای مغزی مانند هیپوکمپ، مخچه، اینسولا، ساختارهای مادهی سفید مغز و نیز اعمال شناختی مختلف مانند حافظه کاری، کنترل مهاری، تصمیمگیری و پردازش پاداش صحبت میشود.
در فصل دوازدهم، روی اعتیاد به مواد مخدر از ابعاد مختلف تمرکز شده است.
فصل سیزدهم به شرح مبسوطتر وابستگی به مواد مخدر، شامل مباحث مربوط به مدلهای حیوانی تا تائیدیهی سازمان غذا و داروی امریکا برای وابستگی به الکل میپردازد.
فصل چهاردهم، با معرفی تئوری سیستمهای تصمیم عصبی-رفتاری رقابتی شروع شده و سپس ارتباط این تئوری با کوکائین و درمان آن شرح داده میشود.
در فصل پانزدهم به بررسی پایههای علوم اعصاب وابستگی به مواد محرک از نوع آمفتامین، از مباحث علوم پایه تا توسعهی روشهای درمانی برای آن پرداخته میشود.
در فصل شانزدهم، اعتیادهای رفتاری مورد بررسی قرار گرفتهاند. فصل با معرفی اختلال قمار آغاز شده و سپس به بیان پایههای عصبی این اختلال پرداخته میشود. در ادامه، در مورد ژنتیک و درمانهای داروئی و رفتاری این اختلال شرح داده شده است. اختلالات دیگری که در این فصل از نظر پایههای عصبی، ژنتیکی، و روشهای درمانی مورد بررسی قرار گرفتهاند، وابستگی به استفاده از اینترنت و بازیهای اینترنتی است.
فصل هفدهم متمرکز بر چاقی بیش از حد به عنوان یک اختلال وابستگی میباشد. در این فصل به پایههای عصبی مشترکی که بین این اختلال با اختلال وابستگی به مواد وجود دارد و نیز تفاوتهای آنها پرداخته میشود.
جلد دوم کتاب نیز دارای دو بخش میباشد. در بخش اول به بررسی روشهای مختلف موجود در حوزهی علوم اعصاب که در طب اعتیاد به کار گرفته شدهاند، پرداخته شده است. فصل اول از جلد دوم به معرفی و شرح انواع مدلهای حیوانی در طب اعتیاد میپردازد.
در فصل دوم مدلهای حیوانی از دیدگاه عود و ولع بررسی شدهاند. در این فصل مدلهای عود بر اساس خاموشی و مدلهای عود پرهیزمدار به تفکیک و تفصیل شرح داده شدهاند.
در فصل سوم روشهای مدلسازی محاسباتی که در طب اعتیاد به کار گرفته شدهاند، معرفی میشوند. انوع تکالیف و مدلهای مربوطه و استفاده از این مدلها روی جمعیتهای بالینی از جمله افراد وابسته به مواد در این فصل معرفی شدهاند.
در فصل چهارم الکتروفیزیولوژی طب اعتیاد، جایگاه فعلی دانش در این حوزه، ابزارهای مربوطه و مسیر پیش رو معرفی شده است.
فصل پنجم به بررسی توانبخشی عصبی-شناختی در طب اعتیاد و شواهد ارائهشده در مورد کاربردهای آن در وابستگی به الکل و دیگر انواع اعتیاد پرداخته است.
در فصل ششم به بررسی کاربردها و دانش حاصل از ابزار تصویربرداری ساختاری در طب اعتیاد بسته به نوع مواد و سن افراد پرداخته شده است.
تصویربرداری عملکردی (fMRI) در فصل هفتم بحث شده است. اهداف شناختی اصلی در مطالعات تصویربرداری عملکردی برای طب اعتیاد معرفی شده و سپس کاربردهای fMRI در حال استراحت در طب اعتیاد توضیح داده شدهاند. در ادامه، انواع مطالعات fMRI موجود روی جمعیت وابسته به مواد، به چهار دستهی اصلی تقسیمبندی شده و هر دسته شرح داده شده است. موارد استفاده از fMRI در طب اعتیاد در پنج دستهی پیش-بینی، پایش، طرحریزی، تجمیع و آگاهی دستهبندی و توضیح داده شدهاند. در انتها نیز چالشهای اصلی موجود در مطالعات fMRI حوزهی طب اعتیاد بیان شدهاند.
در فصل هشتم تحلیل ارتباطات عملکردی بین نواحی مختلف مغزی بر اساس دادههای fMRI در طب اعتیاد معرفی شدهاند.
مباحث مرتبط با استفاده از فناوری تصویربرداری PET برای طب اعتیاد در فصل نهم پوشش داده شده است.
فصل دهم به تفصیل به بررسی پایه های ژنتیکی اعتیاد با استفاده از ابزارهای تصویربرداری ژنیتکی پرداخته است.
بخش دوم از جلد دوم متمرکز روی انواع مداخلات موجود در طب اعتیاد است. این بخش با فصل یازدهم و با مبحث دارودرمانی در طب اعتیاد که یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین روشهای مداخلاتی این حوزه است شروع میشود. در این فصل، در مورد استفاده از دارودرمانی برای وابستگی به الکل در فازهای مختلف وابستگی، نیکوتین، مواد مخدر، کوکائین، متآمفتامین و برخی مواد دیگر بحث شده است.
فصل دوازدهم به معرفی اهداف جدید در حوزهی نوروفارموکولوژی طب اعتیاد، شامل گیرندهها، آنزیمها، نوروپپتیدها و غیره پرداخته شده است.
در فصل سیزدهم، مداخلات شناختی در حوزهی طب اعتیاد معرفی شدهاند. در این فصل انواع مداخلات شناختی شامل رفتاری، مهار، تنظیم هیجانی، نوروفیدبک و غیره معرفی شدهاند.
در فصل چهاردهم به موضوع سایکوتراپی برای طب اعتیاد در نوجوانان پرداخته شده است. مباحثی مانند ارتباط رشد مغز نوجوانان و اعتیاد و پاسخهای عصبی-شناختی به انواع مداخلات از جمله خانواده درمانی، مصاحبههای انگیزشی، رفتاردرمانی شناختی و غیره در این فصل مورد بررسی و بحث قرار گرفتهاند.
در فصل پانزدهم، علوم اعصاب شناختی در بازآموزی شناختی افراد وابسته به مواد بحث شده است. در ابتدا اصلاح سوگیری شناختی، مکانیزمهای آن و شرایطی که برای پاسخ گرفتن از این روش باید وجود داشته باشند، صحبت شده است. سپس به بررسی توسعهی مدلهای دوفرایندی پرداخته شده و در ادامه راهکارهایی برای بهبود اصلاح سوگیری توجه معرفی میشوند.
در فصل شانزدهم، دیدگاههای مربوط به بازتوانی عصبی-شناختی به عنوان یک درمان مکمل برای اختلالات وابستگی به مواد مطرح شدهاند. در این فصل، ابتدا اهداف شناختی بالقوه برای بازتوانی، شامل حافظه و یادگیری، اعمال حرکتی، پردازشهای هیجانی و اجتماعی، توجه و حافظه کاری، تکانشگری، مهار و خودکنترلی و برخی اعمال اجرائی دیگر معرفی میشوند. سپس انواع روشهای درمانی بازتوانی شناختی شامل آموزش استراتژی، آموزش فراشناخت، تمرینات فیزیکی و غیره معرفی شدهاند. کارائی این روشهای توانبخشی عصبی-شناختی در اعتیاد مرور شده و راهکارهایی برای ارائهی منطق این نوع درمان به بیماران وابسته به مواد ارائه شدهاند. در انتها اصول توانبخشی شناختی برای وابستگی به مواد و چالشهای موجود در این حوزه بیان شدهاند.
در فصل آخر به بررسی انواع کاربردهای فناوریهای تحریک غیرتهاجمی مغز شامل تحریک الکتریکی و مغناطیسی فراجمجمهای در طب اعتیاد پرداخته شده است. این کاربردها در دو دستهی “ارزیابی انعطافپذیری عصبی و شیمیایی” و “درمانی” تقسیمبندی شده و شرح داده میشوند. فصل با ارائهی توضیحاتی در مورد آیندهی کاربرد این فناوریها در طب اعتیاد جمعبندی شده است.
Neuroscience has made tremendous progress towards understanding basic neural processes, however, there is still a lot of progress to be made in utilizing neuroscience approaches in clinical medicine in general and addiction medicine in particular. These two volumes (223 and 224) of 37 review chapters attempt to provide the current status of the field of neuroscience of addiction with particular emphasis on potential applications in a clinical setting. The fundamental question that is addressed in these volumes is “how can neuroscience be used to make a real difference in addiction medicine”? Over 120 contributors from 90 institutes at 14 countries identified current gaps in our knowledge that contribute to the limited impact of the area of research to clinical practice and provide a perspective where the field is heading and how impactful question can be addressed to change the practice of addiction medicine. We envision that both neuroscientists and clinical investigators with interests to application of neuroscience approaches in studies to assess or treat individuals with addictive disorders will be the primary audience of these two volumes. The hope is that information provided in the series chapters will trigger new researches that will help to connect basic neuroscience to clinical addiction medicine.